Poetycki tom, który oddajemy do rąk czytelnika złożono na podstawie wyboru dokonanego przez Andrzeja K. Kunerta. Ów niezwykły zbiór powstańczych wierszy opowiada - krok po korku - historię tego niezwykłego wydarzenia. Znalazły się tutaj wiersze - "towarzysze broni", pieśni, które mieli na ustach powstańcy: dodające sił, budzące bojowego ducha - napisane zanim jeszcze nadszedł czas refleksji, i niekiedy, zwątpienie.
Zawarto w zbiorze także obrazy Warszawy walczącej i walczących warszawiaków. Wiersze mówiące o zwykłych ludziach, takich jak postaci z wiersza Warszawie w kwiatach. Chałki, którym w sierpniowy czas przyszło wybić się na bohaterstwo.
Wizja bohaterskiej Warszawy nie byłaby pełna gdyby zabrakło w niej powstańczych modlitw, z których znaczna część adresowana jest, co znamienne, do Maryi. Staje się więc ta Królowa Korony Polskiej Matką Boską Powstańczą, Matką Boską AK, królową ludzi ginących... A choć powstanie nie sięgnęło Bożego Narodzenia, krótko po jego upadku pojawiły się powstańcze warszawskie kolędy.
Obok wzniosłości jest też w powstańczej poezji bezmiar bólu, goryczy i smutku, znajdujemy tam więc obraz Warszawy konającej, Warszawy zdradzonej, wydanej na śmierć przez tych, od których spodziewała się pomocy. A także obraz ludzkiej trwogi, rozpaczy i osamotnienia.
Ale to nie duch przygnębienia i rozpaczy dominuje w tej poezji - przeciwnie, jest w niej głęboka wiara w zmartwychwstanie miasta, wiara w duchowe zwycięstwo pokonanych. I w tym wymiarze poezja ta wyrasta jakby wprost z tradycji polskiego romantyzmu, tradycji, która wiek przed Powstaniem Warszawskim ocaliła narodową identyfikację Polaków, a po 1944 r. uczyniła z Warszawy miasto niepokonane. Właśnie takie wiersze - opiewające Warszawę niepokonaną - zamykają niniejszy tom.
[Magdalena Merta]
